Như vậy là dòng sản phẩm mới nhất đánh dấu sự trở lại mặt trận desktop của Intel cũng đã ra mắt. Arrow Lake (ARL) hay đúng hơn là Arrow Lake-S là điểm nhấn của ngày hôm nay (vẫn có một phiên bản ARL khác nhưng nó dành cho laptop và được ra mắt trong đầu năm tới). Nói vậy không có nghĩa bao lâu nay Intel không bán chip desktop. Nhưng quả thực với những gì đang diễn ra ở 2 thế hệ Core đời 13 & 14 (Raptor Lake – RTL), công ty này đang ở một vị trí rất “không ổn”. RTL quả thực không cạnh tranh được với các đại diện Ryzen 7000 (Zen 4) chứ đừng nói tới Ryzen 9000 (Zen 5). Vì thế hơn lúc nào hết, Intel cần một sản phẩm “mới” đúng nghĩa. Và đó chính là ARL.
Tiết kiệm điện , mát mẻ hơn ?
“Nhớ lại năm xưa”, khi Intel vẫn còn dẫn đầu về công nghệ bán dẫn (14 nm trở về trước), các con chip Core của công ty này vẫn có tiếng là mát mẻ và tiết kiệm điện hơn sản phẩm (cùng thời) của AMD. Nhưng tới khi việc chuyển sang 10 nm gặp trục trặc (như đã từng phân tích), thì drama 14+++ nm kéo dài nhiều năm liền và khái niệm “mát mẻ, tiết kiệm điện” không còn đúng với công ty này nữa.
Arrow Lake sử dụng thiết kế chiplet do TSMC gia công, đóng gói bằng công nghệ Foveros
Đặc biệt khi AMD đã chuyển hẳn sang thuê TSMC gia công chip (lúc này đã vượt qua Intel) thì gió đã đổi chiều. Cả Ryzen lẫn EPYC cùng mát vẻ và tốn ít điện hơn các đối thủ Core hoặc Xeon. Intel thực sự trượt dài khi công nghệ bán dẫn nay chậm chạp hơn đối thủ. Công ty này nhận ra mình đang đứng ở vị trí của AMD nhiều năm trước (tiến trình bán dẫn luôn ở hạng 2). Ban lãnh đạo Intel lúc này do Pat Gelsinger đứng đầu buộc phải chấp nhận sự thật cay đắng rằng “mèo trắng mèo đen không quan trọng, vấn đề là phải bắt được chuột”.
Vậy là việc thuê TSMC bắt đầu diễn ra cùng lúc với áp dụng triết lý chiplet vào thiết kế chip (Intel gọi là tile). Tất cả bắt đầu với Meteor Lake (MTL) ra mắt vào cuối năm ngoái. Kế đó chúng ta có Lunar Lake (LNL) và nay là ARL.
Nhưng bạn cần chú ý MTL và LNL là các thiết kế di động. Chúng tập trung vào tiết kiệm điện tuyệt đối nên hiệu năng tổng thể không cao. Có nghĩa trên thực tế Intel vẫn bỏ ngỏ mặt trận desktop trong suốt thời gian qua, “chống đỡ” AMD một cách vất vả .
Vậy trong nửa cuối của năm 2024 và đầu 2025 INTEL mang tới những gì cho chúng ta để khắc phục “bê bối” và tạo dựng lại niềm tin đối với khách hàng ?
Vừa qua , Intel đã cho ra mắt dòng CPU hoàn toàn mới mang tên ARROW LAKE (ARL) hay còn có tên gọi mới là Core ULTRA 200S , công ty này kỳ vọng sẽ “gỡ gạc” được phần nào tiếng xấu trên desktop PC. Trên thực tế, phần lớn slide giới thiệu ARL chỉ nhấn mạnh 2 từ “mát mẻ hơn”, “tốn ít điện hơn” mà ” hiệu năng vẫn cải thiện đáng kể trên tiến trình 10nm
Thường chúng ta sẽ không nói nhiều tới tên gọi. Vì bao lâu nay các sản phẩm PC có đặc trưng tên thế hệ sau sẽ nối tiếp thế hệ trước, chẳng qua là đổi con số. Căn cứ vào đó nếu bạn không thực sự theo dõi công nghệ thì trên lý thuyết, sau Core đời 14 sẽ là đời 15, hợp lý chứ? Nhưng không, ARL-S sẽ có tên thương mại Core Ultra 200S , hoàn toàn “chia tình cắt nghĩa” với RTL lẫn các dòng Core desktop trước đó.
Ngay ở thời điểm hiện tại, thị trường chip vi xử lý máy tính cá nhân đã đang là một cuộc chạy đua gay gắt và hấp dẫn nhất trong rất nhiều năm trở lại đây.
Với những bước chuyển mới, tận dụng sức mạnh của những thuật toán machine learning phục vụ trải nghiệm người dùng, AMD đã vượt qua Intel để ra mắt chip xử lý đầu tiên hỗ trợ tăng tốc thuật toán AI, Ryzen 7040. Qualcomm cũng được kỳ vọng sẽ ra mắt chip xử lý máy tính cá nhân trong thời gian tới, sau khi mua lại startup nghiên cứu chip Nuvia vài năm trước. Chip của Qualcomm thậm chí còn được kỳ vọng sẽ mang lại tốc độ xử lý AI mạnh hơn cả những giải pháp của AMD lẫn Intel.
Với bước chuyển từ việc chạy đua sức mạnh xử lý của từng nhân CPU sang tích hợp tăng tốc AI, 2024 sẽ là thời điểm thị trường PC cạnh tranh gay gắt nhất. Đó cũng chính là lý do Intel đang chơi một canh bạc liều lĩnh khi đem Meteor Lake ra mắt thị trường máy tính cá nhân.
Một trong những thay đổi đáng nói nhất mà Intel tạo ra với kiến trúc Meteor Lake chính là chính là việc ứng dụng thiết kế chiplet nhiều phần ghép lại với nhau thành một CPU hoàn chỉnh. Điều này đồng nghĩa với việc những phần khác nhau của sản phẩm thương mại được gia công từ những công nghệ và tiến trình khác nhau, thậm chí từ các công ty khác nhau, rồi ứng dụng những công nghệ đóng gói chip của chính Intel ghép lại, tạo ra con chip Core Ultra hoàn chỉnh.
Kết quả là một kiến trúc chip bán dẫn phức tạp, cho phép mỗi phần của con chip vừa tối ưu về mức giá, vừa tối ưu hiệu năng xử lý. Để công bằng với Intel, họ đã từng tạo ra thiết kế chiplet, nhưng là những sản phẩm phục vụ thị trường máy chủ và trung tâm dữ liệu. Đây là lần đầu tiên một con chip máy tính cá nhân có nhiều chi tiết phức tạp kết hợp lại với nhau đến vậy.
Công nghệ mang tên Foveros, cho phép chồng những mảng chip xử lý với vai trò khác nhau dạng tháp 3D. Dù đã được giới thiệu từ lâu, nhưng về mặt kiến trúc bán dẫn, thiết kế này chưa bao giờ hết khiến mọi người cảm thấy ấn tượng.
Triết lý thiết kế chip dạng hybrid có phần linh hoạt này được Intel áp dụng cho vài chi tiết kết hợp lại tạo ra một con chip Meteor Lake, bao gồm mảng nhân CPU, được gia công dựa trên tiến trình 4nm của Intel. Thiết kế kết hợp giữa hai dạng nhân CPU hiệu năng cao và tiết kiệm điện vốn đã quá quen thuộc trên những thế hệ CPU Core đời 12 và 13 giờ vẫn hiện diện trên Meteor Lake.
Thiết kế Meteor Lake trang bị 8 nhân tiết kiệm điện với 6 nhân hiệu năng cao, với mục tiêu cho phép chiếc máy tính đủ sức gánh mọi tác vụ từ nhẹ đến nặng, từ những tác vụ đòi hỏi hiệu năng đơn nhân, tới những phần mềm chạy nền cần ít sức mạnh xử lý hơn. Nói cách khác, họ muốn tạo ra một con chip toàn năng, làm được mọi thứ hầu hết người dùng đều có nhu cầu: Chơi game, xử lý đồ họa, làm video, hay chỉ đơn giản là tác vụ văn phòng…
Để cải thiện cả khả năng tiết kiệm điện với thời lượng pin trên những chiếc máy trang bị chip Meteor Lake, một tile chip độc lập với hai nhân CPU tiết kiệm điện được ghép vào die bán dẫn của CPU. Khi máy đang trong trạng thái tạm nghỉ, không cần xử lý nặng, toàn bộ 8 nhân E core và 6 nhân P core bên tile CPU chính sẽ được tắt đi, biến chiếc máy tính trở thành một hệ thống chỉ có 2 nhân, đủ xử lý tác vụ nền khi máy chạy Windows.
Giờ mới nói đến NPU, cụm chip tăng tốc xử lý AI trên chip Meteor Lake. Nó được phát triển từ VPU (visual processing unit) mà Movidius phát triển, rồi được Intel mua lại hồi năm 2016. Cụm chip NPU này được hứa hẹn sẽ tạo ra hiệu năng vào khoảng 10 TOPS, nhưng quan trọng hơn, Intel kỳ vọng những phần mềm hỗ trợ tăng tốc xử lý nhờ NPU sẽ trở nên dồi dào. Phải có ứng dụng hỗ trợ thì chip tăng tốc AI mới thực sự có giá trị thực dụng trong quá trình sử dụng máy tính hàng ngày.
Hai ví dụ cụ thể, Intel cho biết Creative Suite của Adobe và Blender sẽ là hai trong số những ứng dụng được cập nhật hỗ trợ chip tăng tốc AI trên CPU Meteor Lake.
Thay đổi lớn kế tiếp chính là nhân GPU tích hợp trên con chip, ứng dụng kiến trúc Arc, thay vì những nhân GPU tích hợp với sức mạnh chỉ đủ xuất hình ảnh ra màn hình như nhiều anh em so sánh. So với thế hệ cũ, nhân GPU kiến trúc Xe LPG tạo ra hiệu năng cao gấp đôi.
Về mặt kết nối, Meteor Lake hỗ trợ cả hai kết nối WiFi 6E và 7, cũng như Thunderbolt 4.0 và PCIe Gen 5. Media encoder giờ cho phép làm việc hoặc thưởng thức nội dung ở độ phân giải 8K.
Kết hợp tất cả những thay đổi và nâng cấp kể trên, chúng ta có những công nghệ tạo ra một thế hệ chip xử lý máy tính cá nhân mà Intel hy vọng có thể đẩy họ trở về vị thế dẫn đầu cuộc đua sáng tạo và đột phá trong ngành bán dẫn. Cùng với đó cũng là tham vọng quay trở lại thống trị thị trường chip xử lý máy tính cá nhân. Kết quả ra sao chỉ có thời gian mới trả lời được, nhưng có một điều không cần phải nghi ngờ, đó là tham vọng của Intel ở cả hai mảng thiết kế bán dẫn và gia công bán dẫn.
Những con chip Meteor Lake đầu tiên sẽ ra mắt thị trường vào ngày 14/12/2023.